Amaç:

Bu araştırmanın amacı, lösemi tanısı almış çocukların dışsallaştırma problemleri ile annelerinin duygu-durum özelliklerinin araştırılarak, anne-çocuk ilişkisinin tedavi başında ve tedavinin ilerleyen dönemlerinde gösterdiği özellikleri incelemektir.

Yöntem:

Bu araştırmaya, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi çocuk hematoloji kliniğinde lösemi tedavisi gören 27 çocuk ve anneleri katılmıştır. Çocuklara; Sürekli Öfke-Öfke Tarz Ölçeği, ergen aile süreci ölçeği annelere; Turgay DSM-IV Yıkıcı Davranışlar Ölçeği, Beck Depresyon ve Anksiyete Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği, tanı anında ve tedavinin 6./.8. ayında uygulanmıştır.

Bulgular:

Annelerinin, tedavi sürecinde duygu durumlarının olumsuz etkilendiği ve ciddi düzeyde stres yaşadıkları gözlenmiştir. Çocukların ise sürekli öfke ve kontrol altına alınmış öfke ile dışsallaştırma problemlerinde anlamlı bir artış gözlenmiştir. Tedavi boyunca anne-çocuk ilişki özellikleri farklılaşmış, yakınlık, yakın iletişim ve akran kabulü boyutlarında düşüş, destek, izleme ve çatışma boyutlarında artış gözlenmiştir. Annenin depresyon ve anksiyete ile stres puanlarında ki yükselmeyle birlikte dışsallaştırma problemlerinde artan, yakınlık ve yakın iletişim alanlarında gerileyen, çatışma, izleme ve destek alanlarında ise artan bir ilişki gözlenirken, sürekli öfke ve öfke kontrolü puanları da annenin duygu durum puanlarında ki yükselmeyle ilişkili bulunmuştur.

Sonuç:

Lösemi tedavisinin getirdiği fi ziksel ve ruhsal yüklerle baş etmede, devamlı bir ruh sağlığı hizmeti gerekli gözükmektedir. Ebeveynlerle ve çocukla hatta kardeş(ler)le tedaviye uyumu arttırıcı ve bilgilendirici eğitim verilmesinin yanında, ruhsal değerlendirmeler, müdahaleler ve yönlendirmeler yapılması önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Lösemi, dışsallaştırma problemleri, ebeveynlik boyutları, öfke, duygudurum, stres.