Hakem Değerlendirmesi, Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım
Hakem Değerlendirmesi
Türk Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi’ne gönderilen yazılar çift kör hakemlik sürecinden geçer. Her bir gönderilen makale, derginin editöryel yönetiminden bağımsız olan ilgili alanlarda en az iki dış uzman tarafından incelenir.
Başvurunun ilk aşaması, derginin yayın kurul üyeleri tarafından teknik düzeltmelerin, kapsamın ve kalitenin değerlendirilmesini içerir. Baş editör, gönderilen makaleye bir yayın kurul üyesi atar ve süreci başlatır. Teknik düzeltmeler, editörün takdirine bağlı olarak yazardan talep edilebilir. Derginin kapsamına uymayan makaleler bu aşamada reddedilir.
İkinci aşama, gönderilen makalelere hakem atamasını içerir. Baş editör ve yardımcı editörler, bu adımdan sorumludur. Editörler, makalenin konusunu dikkate alarak, derginin yayın kurulundan bağımsız iki dış hakemi görevlendirir. Bu hakemler, ilgili araştırma alanında ulusal ve uluslararası uzmanlardan seçilir. Hakem değerlendirme süreci tamamlandığında, hakem raporları editöryal kararla birlikte gönderilir. Eğer karar "minör" veya "majör" düzeltmeler gerektiriyorsa, yazarın belirli bir süre içinde gerekli düzeltmeleri yapması istenir. Bu hakem raporları yazarlarla anonim olarak paylaşılır.
Baş editör, editöryal öncelikler, makalenin bilimsel kalitesi ve yardımcı Editör ile hakemlerin önerilerine dayanarak nihai bir karar alır.
Derginin hakem değerlendirme sürecine ilişkin etik kriterleri, COPE'un Hakem İnceleme İçin Etik İlkeleri'ne dayanmaktadır.
Derginin yayın politikaları, Bilim Konseyi Editörleri tarafından önerilen kurallarda belirtildiği gibi yürütülür ve Biyomedikal Dergilere Gönderilen Makaleler için Tekdüzen Gereklilikler: Biyomedikal Yayın için Yazma ve Düzenleme'de yansıtılır. Buna göre yazarlar, gözden geçirenler ve editörlerin bu bildirimde yer alan etik davranışa ilişkin en iyi uygulama kılavuzlarına uymaları beklenmektedir.
İnsan ve Hayvan Araştırmaları
Deneysel, klinik, ilaç ve insan çalışmaları için, etik kurul onayı ve çalışma protokolünün uluslararası anlaşmalara uygunluğuna dair bir beyan (World Medical Association Association of Helsinki “Ethical Principles for Medical Research Involving Human Subjects,” Ekim 2013, www.wma.net) gereklidir. Deneysel hayvan çalışmalarında yazarlar, izlenen prosedürlerin hayvan haklarına uygun olduğunu (Laboratuvar Hayvanlarının Bakım ve Kullanım Kılavuzu) belirtmeli ve hayvan Etik Kurul Onayı almalıdır. Etik Kurul Onayı belgesi, makale ile birlikte Türkiye Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi’ne gönderilmelidir.
Etik Kurul Onayı ile yukarıda belirtilen uluslararası kılavuzlara uyum ve hastanın aydınlatılmış onamının alındığına dair beyan “Gereç ve Yöntem” bölümünde belirtilmeli ve kullanılan veri/medyanın hastanın kimliğini ortaya çıkarabileceği durumlarda vaka raporları gerekmektedir. Yazarlar, kurumlar arasında çıkar çatışması beyanı, herhangi bir mali veya maddi desteğin kabulünün belirtilmesi makale gönderen yazarlar için zorunludur ve bu açıklama makalenin sonunda yer almalıdır. Hakemler, yazarlar veya kurumlar ile aralarında herhangi bir potansiyel çıkar çatışması varsa, bunu rapor etmelidir.
Yazar(lar), insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda katılımcı bireylerden Bilgilendirilmiş Onam Formu alındığını yazılarında belirtmeli ve çalışmanın yapıldığı kurumun Etik Kurulu veya eşdeğeri bir kuruldan alınan onay belgesini yazıyla birlikte göndermelidir(ler). Olgu sunumlarında, her olgunun kendisine ait bilgilerin yayın amacıyla kullanılacağına dair bilgilendirildiğini gösterir bir belgenin sunulması gerekir. Tüm çalışmalar Helsinki Deklarasyonu'nun son değişiklikleri işlenmiş şekline uygun yapılmış olmalıdır. Hasta bilgileri 01.08.1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliği'ne uygun olarak alınmış olmalıdır. Hayvanlar üzerindeki sonuçları bildiren deneysel çalışmaların, Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlarla Kullanılacak Omurgalı Hayvanların Korunması Hakkındaki Avrupa Konvansiyonu (European Convention for the Protection of Vertebrate Animals Used for Experimental and Other Scientific Purpose), T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'nın Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarın Kuruluş Çalışma Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik, Laboratuvar Hayvanları Biliminin Temel İlkeleri (Principles of Laboratory Animal Science), laboratuvar hayvanlarının bakım ve kullanılmasıyla ilgili el kitaplarında yer alan kural ve ilkelere uygun olarak ve çalışmanın yapıldığı kurumda mevcut ise, Deney Hayvanları Etik Kurulu'ndan alacakları onay sonrasında yapılmış olması gerekir. Etik Kurul onayı yazı ile birlikte sunulmalıdır. Yazılarda, insan ve hayvanlarda yapılan çalışmalarda kullanılan ameliyat sonrası ağrı giderici tedavi yöntemleri hakkında da bilgi verilmelidir.
Dergimizin etik politikası gereğince, 18 yaşından küçük bireylerden, her iki ebeveynin veya yasal vasisinin veya yetkili bir amirin imzasını içeren bir onay formu vermelerini saygıyla rica ederiz. Bu gereklilik, tüm yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak ve reşit olmayanların haklarını korumak için uygulanmaktadır. Onay formu, bireyin dergimiz tarafından sunulan herhangi bir faaliyet veya hizmete katılması için resmi bir sözleşme ve yetkilendirme işlevi görecektir.
İntihal ve Etik Suistimal
Türkiye Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, tüm makaleleri yayınlanmadan önce "iThenticate" kullanarak intihal taramasına tabi tutar.
Yazarların aşağıda yazılanlar gibi her türlü intihal ve etik suistimalden kaçınmaları önemlidir:
İntihal: Başka bir yazarın yayınındaki bir içeriğin tamamını veya bir kısmını kaynak göstermeden yeniden yayınlamak.
Fabrikasyon (Uydurma): Var olmayan veri ve bulguları/sonuçları yayınlamak.
Çoğaltma: Bir makalenin farklı dillerde yeniden yayınlanmasını içeren başka bir yayından alınan verileri kullanmak.
Dilimleme (Salamizasyon): Bir çalışmanın sonuçlarını bölerek birden fazla yayın oluşturma.
Veri Manipülasyonu/Yanlışlığı: Yanlış bir izlenim vermek için araştırma verilerini manipüle etmek veya kasıtlı olarak çarpıtmak.
Gönderilen yazılar ayrıca otomatik yazılım tarafından intihal ve yayın değerlendirmesine tabi tutulur. Yazarlar, çalışma sonuçlarını tamamen veya kısmen özet şeklinde yayınlayıp yayınlamadıklarını bildirmekle yükümlüdür.
A. YAYINCININ GÖREVLERİ:
Editoryal politikamız gereği, yayıncı, etik olmayan davranışlar, editöryel özerklik, entelektüel mülkiyet ve telif haklarıyla ilgili çeşitli sorumlulukları üstlenir. Bu konuda potansiyel kötüye kullanım durumlarında, dergimiz düzeltme yayımlama, durumu açıklama veya etkilenen çalışmayı geri çekme gibi adımlar atabilir. Bu dergi, başvuruları yayınlamadan önce tüm yazıları iThenticate kullanarak intihal açısından tarar. Dergimiz, etik olmayan davranışları aşağıdaki prensipler çerçevesinde değerlendirir.
İntihal: Yazarın başka birinin çalışmasını, veriyi, sözleri veya teorileri, uygun bir şekilde alıntılamadan kendisine aitmiş gibi sunmasıdır.
Veri Manipülasyonu: Araştırma verilerini aldatıcı bir algı oluşturma amacıyla manipüle edilmesidir. Bu manipülasyon, görüntüleri değiştirmeyi (örneğin, mikrograf, jel, radyolojik görüntüler), aykırı veya istenmeyen sonuçları dışlamayı, veri noktalarını değiştirmeyi, eklemeyi veya çıkarmayı ve benzeri uygulamaları içerir.
Veri Sahteciliği: Sahte veri veya sonuçlar oluşturmak, bilgi uydurmayı içerir; bu, bilimsel süreci yanıltmak, araştırma bütünlüğünü tehlikeye atmak anlamına gelir.
Alıntı Manipülasyonu: Kişisel kazanç için alıntı sayılarını şişirmek, kendi çalışmasını aşırı derecede alıntı yapmak, alıntı yapan makaleyi yayınlayan dergiyi aşırı vurgulamak ve dergiler arasında aşırı alıntı yapma gibi davranışları içerir.
Hakem Değerlendirme Manipülasyonu: Akademik değerlendirme sürecini manipüle etmek, sahte değerlendirmeler göndermek veya değerlendirmeleri yanıltacak şekilde işbirliği yapmak gibi hileli uygulamaları içerir, değerlendirme sisteminin bütünlüğünü tehlikeye atar. Yazarlık İhlali: Yazarlık atfı ile ilgili etik olmayan eylemler, izinsiz ekleme veya çıkarma, katkıların yanıltıcı temsili ve doğru olmayan kredi atama gibi davranışları içerir, bilimsel işbirliğinde şeffaflığı ve adaleti zayıflatır.
Yazarlık İhlali: Yazarlık atfı ile ilgili etik olmayan eylemler, izinsiz dahil etme veya çıkarma, katkıların yanıltıcı temsili ve doğru olmayan kredi atama içerir, bilimsel işbirliğinde şeffaflığı ve adalete zarar verir
Dilimleme: Bir çalışmanın sonuçlarını anormal bir şekilde bölerek birden fazla yayın oluşturma.
İntihal, veri manipülasyonu, veri sahteciliği, alıntı manipülasyonu, hakem değerlendirme manipülasyonu ve dilimleme gibi etik olmayan uygulamaları ve yazarlık hediye etme, uygunsuz teşekkür ve COPE akış şemalarına uygun olmayan referanslar gibi uygulamalarla inceleme sürecini etkilemeye yönelik çabaları onaylamıyoruz.
Yayıncının aynı zamanda "editöryel özerklik" ve "fikri mülkiyet ve telif hakları" konularında belirli sorumlulukları vardır. Yayıncı, ticari ortaklardan etkilenmeden editöryel kararların özerkliğini sağlama taahhüdündedir.
Yayıncı, dergide yayımlanan makalelerin mülkiyetini ve telif haklarını korur ve her makalenin yayınlanmış sürümünü saklar. Dergi, her yayınlanan makalenin bütünlüğünü ve şeffaflığını sağlar.
B. EDİTÖRLERİN GÖREVLERİ:
Derginin editörü, okuyucu ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya, dergiyi sürekli olarak geliştirmeye, adil ve uygun bir hakem değerlendirme süreci sunmaya çalışır. Editör ayrıca, dergiye sunulan makalelerin hangilerinin yayımlanması gerektiğine karar verme sorumluluğundadır ve bu kararları hakaret, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yasal gereksinimlere tabi politikalar doğrultusunda alır. Editör, bu politika, prosedür ve sorumlulukları hakemlerle yayın kararları alırken tartışabilir. Editör, yayının içeriği ve genel kalitesinden sorumludur.
Editoryal kurul üyeleri, dergiyle ilişkilendirilen uzmanlık alanında bilimsel çalışmanın teşvik edilmesi amacıyla hareket eder. Bu yönde yazarlar teşvik edilir. Bu nedenle, gönderilen makaleler tarafsız bir şekilde değerlendirilir ve bilimsel katkı sağlayan ve yapıcı olan hakem değerlendirmelerinin oluşturulması için standartlar belirlenir.
Bu nedenle, dergiye gönderilen makaleler herhangi bir önyargı olmaksızın değerlendirilir.
Editör, gönderilen bir makaleyle ilgili herhangi bir bilgiyi editoryal personel, hakemler ve yayıncı dışında hiç kimseye açıklamaz.
Türk Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, yazarlar, hakemler ve editörler arasında herhangi bir çıkar çatışmasına izin vermez. Bir makaledeki önemli hatalar veya yanlışlıklar tespit edildiğinde yazarlar, hemen derginin editörlerine veya yayıncısına bildirmek ve makaleyi düzeltmek veya geri çekmek için işbirliği yapmakla yükümlüdür. Eğer editörler veya yayıncı, bir üçüncü taraftan öğrenirse ki yayımlanan bir çalışma önemli bir hata veya yanlışlık içeriyorsa, yazarlar makaleyi derhal düzeltmelidir veya dergi editörlerine makalenin doğruluğuna dair kanıt sağlamalıdır.
Danışma Kurulu, derginin editoryal politikalarını oluşturmaya ve sürdürmeye yardımcı olur. Kurulun asıl amacı, en yüksek bilimsel standartlarda editoryal politikaların uygulanmasına yardımcı olmaktır.
Editoryal ve bilimsel danışma kurulu üyeleri, hakem değerlendirme sürecine herhangi bir şekilde katılmaz.
Tarafsız değerlendirmeyi korumak amacıyla Türk Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, makalelerin değerlendirilmesi için kendi editoryal kurulundan gelen kişiler tarafından yazılan makaleleri değerlendirmek üzere harici bir editör atayacaktır. "Harici editör" terimi, derginin dikkatlice seçilmiş danışma kurulu üyelerinden makalenin konu alanında uzmanlaşmış bilgiye sahip bir uzmanın atanması anlamına gelir.
C. HAKEMLERİN GÖREVLERİ:
Dergi, hakemlik görevini üstlenen uzmanlardan belirli sorumluluklar almasını bekler. İlgili görevler şu şekildedir:
* Gönderilen makalelere ilişkin tüm bilgiler sıkı bir şekilde gizli tutulur. Hakemler, editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına açıklanmamalıdır.
* Hakemler, yayın kararlarını almak için editöre yardımcı olmanın yanı sıra yazarın yazıyı geliştirmesine de destek olabilir.
* Hakemler, raporlarını sadece evet-hayır sorularına sınırlamamalı, aynı zamanda yazarlara bilimsel katkı sağlayacak yorumlarla oluşturmalıdır.
* Hakemler, tarafsız değerlendirmeler ve değerlendirmeler sağlamalı, bakış açılarını açıkça ve ilgili destekleyici argümanlarla ifade etmelidir.
* Hakemlerden, yazarların gözden kaçırdığı ilgili yayınlanmış çalışmaları belirlemeleri beklenir.
* Ayrıca, hakemler, yazının ve kendi bilgi alanlarındaki diğer yayınlanmış makaleler arasında önemli benzerlikleri veya örtüşmeleri editörün dikkatine getirmelidir.
D. YAZARLARIN GÖREVLERİ:
- Gönderilen makale orijinal olmalıdır ve yazarlar, makalenin daha önce hiçbir dergide yayımlanmadığını temin eder.
- Araştırmanın verileri makalede tam olarak temsil edilmelidir. Bir makale, çalışmanın tekrarlanmasına olanak tanımak için yeterli detay ve referans içermelidir.
- Başka kaynaklardan alınan cümleler uygun şekilde alıntılanmalıdır. Çalışma sürecinde kullanılan tüm kaynaklar belirtilmelidir.
- Başkalarının çalışmalarına uygun bir şekilde atıfta bulunulmalıdır. Yazarlar, çalışmanın belirlenmesinde etkili olan yayınları belirtmelidir.
- Yazarlar aynı çalışmayı başka dergilere göndermemelidir. Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi kabul edilemez ve etik dışı bir davranış teşkil eder.
- Bir makalenin yazarlığı, çalışmaya önemli bir katkıda bulunanlarla sınırlı olmalıdır. Eğer başkaları araştırmaya katıldıysa, katkıda bulunanlar olarak listelenmelidir. Yazarlık ayrıca bir derginin editörüyle iletişim kuran yazara da sahiptir. İlgili yazar, makaledeki tüm uygun ortak yazarların dahil edildiğinden emin olmalıdır.
Tüm finansal destek kaynakları açıklanmalıdır. Tüm yazarlar, çalışmalarını oluşturma sürecinde anlamlı bir çıkar çatışmasını açıklamalıdır. Gönderilen bir çalışma için bireylerden veya kurumlardan alınan finansal destek veya diğer destekler, Türk Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi Editoryal Kurulu'na bildirilmelidir. Olası bir çıkar çatışmasını açıklamak için tüm katkıda bulunan yazarların doldurması ve göndermesi gereken ICMJE Olası Çıkar Çatışması Beyan Formu bulunmaktadır. Derginin Editoryal Kurulu, COPE ve ICMJE yönergeleri kapsamında editörler, yazarlar veya hakemler arasındaki olası çıkar çatışması durumlarını belirler.
Finansal veya kişisel fayda sağlayan koşullar çıkar çatışmasına neden olur. Bilimsel sürecin güvenilirliği ve yayınlanan makaleler, bilimsel çalışmaların planlanması, uygulanması, yazılması, değerlendirilmesi, düzenlenmesi ve yayınlanması sırasında çıkar çatışmalarının tarafsız bir şekilde ele alınmasıyla doğrudan ilgilidir.
Finansal ilişkiler, en kolay tanınan çıkar çatışmalarıdır ve bunlar derginin, yazarların ve bilimin güvenilirliğini zayıflatacakları kaçınılmazdır. Bu çatışmalar, bireysel ilişkiler, akademik rekabet veya entelektüel yaklaşımlar tarafından kaynaklanabilir. Yazarlar, mümkünse kazanç elde etmek veya diğer avantajları kısıtlamak amacıyla sponsorlarla anlaşmalardan kaçınmalıdır ve bu anlaşmaların tüm verilere erişimlerini, çalışmanın tüm verilerini analiz etme, yorumlama, hazırlama ve yayınlama yeteneklerini kısıtlamamasına özen göstermelidir.
Çıkar çatışmalarını önlemek için editörler, çalışmaların değerlendirilmesi sırasında birbirleriyle herhangi bir ilişkisi olabilecek kişileri bir araya getirmekten kaçınmalıdır. Makale değerlendirme süreci, çift kör değerlendirme olarak gerçekleştirilir. Çift kör değerlendirme süreci nedeniyle, Editoryal kurul üyeleri hariç, uluslararası danışma kurulu üyeleri veya hakemler, makalenin yazarları veya yazar kurumları hakkında bilgi sahibi değildir.
Yayın ekibimiz, değerlendirme sürecinin tüm bu durumları tarafsız bir şekilde yürütülmesini sağlamak için özveriyle çalışır.
Her yazarın imzalaması gereken çıkar çatışması formu, makale gönderimi sırasında yüklenmelidir.